Met tranen in mijn ogen keek ik gisteravond naar de Tony Robbins documentaire op Netflix. De documentaire begint met een jongeman die suicidaal is. Openhartig spreekt de twintigjarige jongen over wat hij tegenkomt in het leven, voor een publiek van 2500 man en de guru-who’s-not-really-your-guru spreekt hem ferm toe. Tony reageert grappend. “Do you want to kill yourself because of your red shoes? Because they are fucking red, man.” Tony Robbins wijst naar beneden. Eerst begrijpt de jonge jongen het niet, maar als 2500 man beginnen te lachen, lacht hij ook geen beetje. Geen hartelijke lach, maar een boer met kiespijn lach. Als coach begrijp ik precies wat Tony hier aan het doen is. Hij zegt iets onverwachts en probeert zo de jongen uít de identificatie met zijn pijn te halen, maar ik voel hoe boos ik word. Dit is niet zo maar een grapje, hij maakt iemand belachelijk die voor het eerst in zijn leven voor 2500 man zijn hart uitstort en hoopt dat deze man hem kan helpen.

Ik huil niet omdat ik het mooi vind. 
Ik huil omdat mijn hart breekt bij de roem en faam van Tony Robbins terwijl hij een zieke (excuse my french) aanpak heeft.

Met zijn ‘trucje’ maakt hij de jongen belachelijk, hij nagelt hem aan de schandpaal. Er worden nog net geen knalrode rotte tomaten naar zijn gezicht gegooid, ‘omdat ze zo mooi kleuren bij zijn schoenen’. Als Tony Robbins een grap maakt over de masturbatie van de jongen, knijpen mijn ogen voor de televisie samen en bal ik mijn vuisten. Ik herhaal: voor 2500 man, inclusief de rest van de wereld (want de documentaire staat op fucking Netflix), nagelt Robbins deze suïcidale jongen aan de schandpaal.

Als de jongen dan toch geraakt wordt door de boodschap van Tony Robbins en even hoop ziet in zijn persoonlijke duisternis, staat een vrouw in de regiekamer op alert en schuift langzaam het volume van de de muziek in de zaal omhoog. Snow patrol, geloof ik. Op je emotie werkende muziek dus. Tony Robbins en de jongen vallen elkaar in de armen en in de zaal ontstaat er een filmisch spektakel van luide emotionele muziek en knuffelende mensen.

Zo gaat de documentaire nog wel even door
Jonge mensen die zelfmoord willen plegen worden steevast streng toegesproken dat ze ‘nog geen fuck in hun leven hebben meegemaakt en dat ze nog op z’n minst 30 jaar hebben’. Een harde papa-aanpak. 
Tot hij op een dame stuit, waar hij precies hetzelfde tegen zegt, maar dat de beeldschone jonge vrouw begint te vertellen dat ze jarenlang seksueel misbruikt is in een of andere zieke community (Children of God). Oeps Tony Robbins, deze keer werkt je trucje niet, hè. Even lijkt het alsof hij van zijn fout heeft geleerd en staat oog in oog, vol liefde, met tranen in zijn ogen voor haar. Het lijkt goed te gaan, tot hij het zwaar getraumatiseerde meisje laat knuffelen door wildvreemde mannen in de zaal die ‘alleen maar liefde willen geven en geen seks van haar willen’. Waarna ze met drie mannen, die ze helemaal niet kent, wordt gekoppeld die voor haar moeten zorgen de komende tijd. Het is alles of niets bij Tony. En dan heb ik het nog niet gehad over de vrouw die onder een 2500-man-groepsdruk haar relatie aan de telefoon verbrak. ‘Omdat Tony Robbins aan haar lichaamstaal zag dat ze toch niet verder wilde gaan met die vent.’ Actie wordt te snel verbonden aan inzichten. Dit is absoluut niet míjn waarheid.

Mensen betalen 5000 euro voor een ticket en krijgen 6 dagen lang een emotioneel spektakel
Zoals Tony Robbins zelf zegt in de documentaire: “Ik heb de kracht om ze diep te raken, om diep te gaan. En daarna til ik ze ook weer op in een hoogte die ze nog niet van zichzelf kennen.” Zoiets, ik parafraseer hier.

Maar het probleem is het volgende (bestaande uit 3 punten):

1) Ten eerste wordt er een illusie getoond van het werkelijke leven. De muziek zwelt in het echt leven niet aan als je een inzichtmoment hebt en de ander omhelst. De muziek idealiseert de werkelijkheid. Waarmee rijke inzichten, oprechte aha-momenten, in een fictief kader geplaatst worden. De afstand om deze inzichten naar huis te brengen wordt daarmee groter. Iedereen die al eens een fijne retraite heeft meegemaakt of cursus, weet hoe moeilijk het is om de wijsheid van de cursus mee te brengen naar het dagelijks leven. Bij Tony Robbins is dat alleen maar groter door zijn spirituele Hollywood feestje.

2) Ten tweede, zoals wat ik al zei in de bovenstaande tekst: actie wordt te snel na het verkrijgen van een inzicht toegepast.

De waarheid onder ogen zien is een op zichzelf staand proces dat haar eigen tijd en ritme kent om het opgedane inzicht in actie toe te passen.

Eerlijk toegeven aan hoe je je werkelijk voelt
Eerlijk toegeven aan hoe je je werkelijk voelt, is de belangrijkste stap. Soms voel je: ik moet het uitmaken. Het kan belangrijk zijn om dit hardop tegen je lief te zeggen, maar dan hoéf je het werkelijke verbrekingsproces nog niet plaats te laten vinden. Want het gaat om de stap die je op dat moment samen maakt naar die pijn en angst om de relatie te verbreken. Je loopt samen naar een kwetsbaar gebied in jezelf en mag daar even stilstaan om te voelen wat het samen met jullie doet. In de absolute eerlijkheid vinden wonderen plaats. Vaak kom je erachter dat de waarheid meerdere lagen kent: ‘ik wil het uitmaken’ wordt: ‘ik wil het uitmaken met het gevoel dat ik bij je krijg en ik voel me er radeloos en alleen in. Wil je er voor me zijn in deze pijn?’ Het zijn twee verschillende waarheden. En vaak zit er zelfs nog een waarheid achter, en nog één. Die allemaal nog steeds niet vragen om het verbreken van de relatie. Maar die juist je de kans geven om als stel een diepe pijn te helen.

Tony zegt in zijn documentaire wel dat ‘het leven niet zwart-wit is’, maar hij presenteert absoluut geen 50 shades of gray. Drie grijstinten misschien, genoeg grijstinten om zijn trucjes in toe te passen, maar dan houdt het ook op.

3) Als allerlaatst wil ik een derde punt aanhalen waarom ik Tony Robbins methode gevaarlijk vind. Je raakt in 6 dagen als deelnemer in een spirituele high en gelooft dat alles mogelijk is. Maar na die 6 dagen is het feest voorbij en kom je in de normale werkelijkheid terecht. Zonder aanzwellende muziek, zonder discolichten, zonder al die lieve mensen om je heen. Het gat tussen de twee realiteiten is te groot. Nu is dit niet zo erg als je geen grote problemen in je leven hebt, maar wel als je suïcidaal bent. De hoop die je daar ervoer in ‘spiritual disney world’, valt weg bij de realiteit en je komt áltijd weer je oude patronen tegen die de grote pijn in jezelf triggeren.

Omdat er niet zoiets bestaat in het leven als een quick-fix. De wortel die de pijn veroorzaakt, valt niet in één keer eruit te halen. De wortel heeft vele vertakkingen en die mogen we beetje bij beetje loshalen, iets dat op zichzelf een wonderschoon proces is met veel diepgang en rijke inzichten.

Het pijnlijke is dat de kans erg groot is dat de meeste mensen de after-workshop-blues (die altijd ontstaat, na iedere mooie (innerlijke) reis die je gemaakt hebt) de pijn aan zichzelf zullen wijten. Ze zullen het zichzelf kwalijk nemen dat het niet lukt omdat Tony Robbins de overtuigende illusie geeft dat het wél mogelijk is om in 6 dagen van je diepste wonden te genezen.

En nu heb ik het alleen nog maar over de documentaire gehad en niet over de interviews die ik met hem heb gehoord die mij dezelfde pijn in mijn hart geven.

De uitdaging voor deze tijd
Ik begrijp dat mensen in deze tijd, waarin alles snel, snel, snel moet en alles vooral ‘effectief’ moet zijn, verlangen naar één heilige gebeurtenis die hun leven radicaal verandert. Een gebeurtenis die alle pijn in hen laat verdwijnen en het leven alleen nog maar in bliss en gelukzaligheid beleefd zal worden. Een gebeurtenis in de vorm van een ontmoeting in de liefde, van een geweldige reis, van een cursus. Maar lieve, lieve, lieve ander… We krijgen gemiddeld niet voor niets ongeveer 80 jaar van ons leven om te leven. We mogen een heel leven doen over het vinden van onze eigen manier om een wat fijner leven te leiden. Een dag met iemand werken (zoals wat ik aanbied tijdens de vip-dag Ziek van verlangen: ontdek de diepere betekenis van je (on)gewenste verlangen) of een 6-daagse zoals met Tony helpt je enorm vooruit, maar laten we daarin als coaches wel eerlijk blijven en een zo eerlijk mogelijk aanpak hanteren. Waarin het ritme van het leven en van het hart wordt meegenomen. Het hoofd wil alles vandaag begrijpen en alles vandaag nog opgelost hebben, maar het hart heeft zijn eigen, rustige tempo. En met een reden. Als je het proces wilt versnellen, zoals Tony Robbins deed met de vrouw die de relatie verbrak aan de telefoon; als je te snel actie wilt verbinden aan je inzichten, mis je de hele, liefdevolle essentie van het leven.

Dat zelfs een inzicht verkrijgen meerdere lagen kent. En dat een inzicht meerdere mogelijkheden kent om ermee om te gaan.
En dat alleen de tijd en ons geduld ons in de werkelijke diepte ervan brengt. En het meest wijze besluit laat openbaren. Soms denken we het één en geeft dat veel helderheid, maar wil ons hart ons nog meer vertellen.

We mogen eerlijk blijven als coaches naar onze cliënten
In mijn werk met anderen kan ik veel bewustwording brengen over het verhaal dat cliënten projecteren op de persoon waar ze naar verlangen, maar werkt deze bewustwording nog jarenlang door. Soms zijn klanten teleurgesteld als hun problemen niet gelijk de volgende dag zijn opgelost. Ik begrijp ze heel goed. Ik heb ook zo vaak in hun positie gestaan. Ik heb ook zo vaak hulp nodig gehad en maar een beetje hulp gekregen. 
Maar in alle jaren waarin ik aan zelfontwikkeling doe (al ruim vijftien jaar), kom ik er steeds meer achter hoe traag het hart is en hoe mooi dat eigenlijk is. Zo ontstaan er op mijn pad vele cadeautjes uit sessies die ik, bijvoorbeeld, een jaar daarvoor bij iemand deed. Zo heb ik inmiddels ook al duizenden euro’s uitgegeven aan mijn eigen ontwikkeling, maar betalen die duizenden euro’s zich in de loop van de tijd uit. Op een wonderbaarlijke wijze. Bij ieder nieuw probleem dat ik tegenkom, heb ik mijn rugzak aan voorgaande inzichten en beland ik steeds dieper in mezelf. (En dat is cool, jonge!)

Ik zal persoonlijk nooit naar Tony Robbins gaan omdat ik niet van zijn harde, snelle aanpak hou en omdat ik teveel van de stille, muziekloze omhelzing hou. Omdat ik niet geloof dat de wortel er in één keer uit te halen is en dat dat niet iets slechts is, maar dat dit gegeven een geschenk is. Langzaam groeien, langzaam wijzer worden, is prachtig. Omdat alleen zo de inzichten en lessen volledig in je hele zijn zullen integreren en nooit meer weg zullen gaan. 
Ik stel me voor dat er een boel mensen zullen zijn die wel iets aan zijn werk hebben, maar ik niet.

—

– Het bovenstaande stuk is dankzij een kort, fijn gesprek met mijn vriendin Linde van der Heijden op what’s app gisteravond bevestigd. Dus Linde, als je hier en daar een zin herkent vanuit iets dat jij schreef (zoals die toegewezen mannen 😉)) dan is het terecht om te denken: he dat schreef ik ook! Onze gemeenschappelijke wijsheid komt samen in dit stuk. 

– Portret door Yvette Hermanna Jacobs: www.yvettehermannajacobs.nl