Het riskeren van vreugde

We hebben allemaal een wond van binnen die eens in de zoveel tijd flink begint te etteren.

(Excuses voor het beeld.)

Twijfel je of jij dit hebt?

Dan wil ik aan je vragen: wanneer was de laatste keer dat jij iets te fel reageerde op een geliefde of een collega? (Ik bedoel: bitch of dick alert 2.0. Dat de ander niets anders kon dan langzaam achteruit lopen.)
Ineens begon te huilen zonder reden?
Geen hap meer door je keel kreeg of juist veel te veel at?
Je compleet lusteloos een dag doorbracht?

Let wel, het kan voor iedereen anders eruit zien. Maar je verdoofd voelen of een uitspatting of slingeren in je emoties, zijn, naast de kans dat het iets met je hormonen te maken heeft, vaak de symptomen van een wond.

En die wonden…

God, ja, die zitten er gewoon.

Weet ik veel al hoe lang.

Uit vorige generaties door oorlogen, armoede, hartverscheurend verdriet.
Uit heftige gebeurtenissen uit je eigen leven die je voor je gevoel in je eentje hebt ervaren.
Sommigen zeggen zelfs uit vorige levens.

Ze (die wonden) zullen nooit helemaal verdwijnen. En dat hoeft ook niet de bestemming te zijn. Maar we mogen wel leren hoe we ermee omgaan. En dat is iedere keer weer anders.

Één van mijn wonden begon te etteren na het #metoo nieuws van The Voice.

Ik ben geen goede huiler (ik ben soms net Cameron Diaz in The Holiday waarin ze hard haar best doet een traan eruit te persen), maar na het zien van de aflevering van Boos heb ik de hele dag met tussenpozen gehuild en amper gegeten. Ik voelde me lusteloos en naar van binnen. En ik maakte ruzie met mijn lief. Of hij met mij, ik weet het niet. Het was knut. Dat sowieso.

Toen ik 15 was ontmoette ik namelijk een kerel die altijd zal ontkennen dat wat hij met mijn minderjarige lijf deed, verkeerd was. Pas sinds vorig jaar (16 jaar later!) begrijp ik de omvang beter van mijn wond op dit stuk.

Dankzij a little help from my family and friends, die me belden en berichtjes stuurden na het nieuws van The Voice, kwam ik uit mijn staat van bevriezing.

Het is helemaal niet de bedoeling dat we in ons uppie een wond helen. Of een probleem. (Serieus. Ik ben niets waard zonder anderen.)

Maar een week later zat ik er weer midden in. Shit. En het duurde opnieuw ruim een dag voordat ik me iets rustiger voelde.

Ik ging naar buiten om een ruzie met mijn partner te voorkomen.

Ik liep een korte wandeling van 15 minuten en ging toen op een bankje zitten als een zombie, kijkend naar eendjes in een meer. De hele wereld kon me gestolen worden.

Ik luisterde naar een berichtje van een vriendin. Dat hielp.

(Kijk, ik kan hier ook niet zo eerlijk over zijn. Maar waren we allemaal maar wat eerlijker over wanneer we echt in de put zitten. Dan zouden we op die momenten ons niet zo ongelooflijk alleen voelen en geloven dat ‘nieeee-mand dit zo heeft als iiii-ii-k!’)

Toen ik langzaam terug bij mezelf kwam, en dat betekent: toen ik ineens een mooi blaadje op de grond zag liggen dat daar al die tijd gelegen had, maar toen pas zag ik het…

Opnieuw: toen ik langzaam terug bij mezelf kwam, wist ik één ding.

Ik wist het niet zeker.

Maar ik wist wel dat het mijn enige optie was in het moment om te overleven.

Als ik dit niet zou doen, zou je me de komende tijd van de vloer kunnen vegen. (Dat trouwens wel is gebeurd, maar om een andere reden: deze internetvriendin van je kreeg de week daarna Corona. Hoi. Snot. Nies. Netflix.)

Dan zou ik meer van die shit-dagen hebben waarop de Wond het overneemt.

En, dan zou ik alles verliezen wat mij lief is. Want, geloof me, als deze wond ettert is mijn schatjepetatje in het bijzonder niet veilig. En dan noem ik hem alles behalve liefkozend schatjepetatje.

Het kwam in een vlaag in me op. Zo’n 1-seconde inzicht dat je gelijk moet opschrijven anders raak je het kwijt.

Ik liep direct naar huis en herhaalde in mijn gedachten steeds weer de volgende zinnen, alsof ik een telefoonnummer uit mijn hoofd moest leren:

Ga voor wat je weet wat waar is, Anne. Riskeer vreugde. Je weet precies wat je wilt. Je weet precies wat goed voor je is. Stop met twijfelen en ga ervoor. 

Kiezen voor vreugde, midden in de storm van trauma.

Grijp alle liefde die je grijpen kan.

Toen ik de achterdeur opende, stond mijn vriend te koken en vroeg aan me wat er aan de hand was, maar ik zei, terwijl ik aan de keukentafel plaatsnam met een vel papier voor mijn neus en een pen: “Ik wil het er niét over hebben. Ik moet nu iets heel belangrijks doen. Ik ga even heel erg voor mezelf en mijn eigen vreugde kiezen, anders ga ik ten onder. Als ik het erover ga hebben, alweer, gaat het mis. Ik moet het nu even heel hard negeren en me concentreren op wat óók waar is in mezelf.”

“Ik ga alles doen wat ik altijd al wilde doen. Ik ga aan mezelf geven waarvan ik weet dat ik er blij van word en ik ga stoppen met erover twijfelen. Ik wil het niet over mijn pijn hebben..!  Ik ga nu mijn vilten lampenkap kopen van die Franse Mushkane winkel waar ik al een jaar over twijfel en ik ga morgen de muren van de wc verven. En ik ga de komende tijd alleen maar Robert Redfords films kijken. Want ik vind hem woest aantrekkelijk. Hij straalt iets uit wat ik meer wil ervaren in mijn leven.”

Binnen een paar tellen had ik een perfecte vilten lampenkap besteld, een plan gemaakt voor welke kleur(en!) ik de muren van de wc wilde hebben en wist ik welke film met Robert Redford ik wilde huren. (The way we were met Barbra… O…) Dit zijn keuzes waar ik al meer dan een jaar mee rondloop. I kid you not. (Behalve Robert, die is vrij nieuw in mijn leven.)

“Ook gaan we ons biologische groentepakket anders aanpakken.” Zei ik tegen mijn vriend. “Ik ben er niet meer blij mee. Want ik word ziek van die vieze kolen iedere week. Palmkool m’n kont. Ik vind het echt heel goor..!”

Over de wc:
De muren in de wc wilde ik al maanden, als het al niet jaren is, verven, maar ik deed het steeds maar niet omdat ik wachtte op het moment dat ik ooit vakantie zou hebben.

Maar als het vakantie was, deed ik andere dingen. En zo ging er een hele tijd voorbij van iedere dag kijken naar witte, saaie muren op de wc en wensen dat ze anders waren.

Ook zocht ik al een hele tijd de steun van mijn partner. Maar hij zag er het nut er niet van in.

“We wonen in een huurhuis, dus we moeten die muren als we er óóit uit gaan toch weer wit verven.”

Ik ben een ster in kijken naar wat mijn partner wel of niet wil. Als hij echt iets niet wil, dan doe ik het niet en ben ik een braaf huisvrouwtje dat alleen dat doet, wat hij begrijpt. (Ik overdrijf wat, maar dit is wel een beetje waar.)

Al mijn behoeften stel ik vragend: “Hebben we zin in chips vanavond? Zullen we iets lekkers koken?” In plaats van: “Ik heb zin in CHIPS.” “Ik ga ervoor zorgen dat we iets lekkers gaan koken. Met, hint: GEEN PALMKOOL.”

Vreemd is mijn gedrag trouwens niet: honderden jaren van vrouwen vóór mij waren verplicht eerst naar hun man te kijken voor goedkeuring, in plaats van naar zichzelf. Het is relatief vrij nieuw voor een vrouw om haar eigen keuzes te maken. En vrij te zijn in haar keuze om te kiezen voor haar eigen vreugde. Als je het over één wond hebt die veel vrouwen tegenkomen, dan is het wel deze wond.

Toen ik een paar dagen later klaar was met het schilderen van de kleinste ruimte in ons huis en naar het prachtige resultaat keek, drong het toen pas echt tot me door hoe weinig ik écht voor mijn eigen plezier kies. 

Mijn eigen geneugten. Mijn eigen joie de vivre. 

Waar ben ik mee bezig?
Waarom neem ik mijn eigen kleine (materiële) pleziertjes in het leven niet serieus?

Ik wil je de volgende vraag stellen, lieve jij:

In hoeverre durf jij op te eisen waarvan je weet dat het je vreugde geeft? 

Er is een tijd in trauma en heling waarin we de pijn mogen zien en daarmee mogen leren zijn, maar er is ook een tijd van zien wat goed is, wat gezond is, wat de weg-naar-het-licht-is, en daar, zonder verontschuldigingen, ja tegen te zeggen. 

Durven we vreugde te riskeren in tijden van crisis, trauma en problemen? 

De dichter Jack Gilbert schreef in zijn prachtige gedicht A Brief for the Defense over kiezen voor vreugde. Niet ter ontkenning van de pijn die geleden is en de pijn die nog zal komen, maar omdat we dit verplicht zijn aan onszelf.

“We must risk delight,” schrijft hij.
“We can do without pleasure, but not delight. Not enjoyment.
We must have the stubbornness to accept our gladness in the ruthless furnace of this world.”

De schrijfster Virginia Woolf schreef als eerste zin in haar bekendste boek: “Mrs. Dalloway kocht haar bloemen zelf.”

Het is een zin die op meerdere manieren te interpreteren valt, maar voor mij zei ze daarmee: ze wist wat goed voor haar was, ze wist waar ze van genoot en ze wachtte niet op anderen om het aan haar te geven. Ze ging voor die bos bloemen op tafel.

Dus, lieve jij, na een heel verhaal wil ik aan je vragen:
op welke vreugde ga jij een gokje wagen? Omdat het, hoe klein het voor een ander misschien kan overkomen, voor jou van levensbelang is?

Van mijn hart, naar het jouwe,
Anne

PS Voor wie het nog niet weet: seizoen 5 staat eindelijk op Amazon Prime van de beste serie ooit gemaakt: This is us. Dankzij deze serie haal ik al mijn niet-gehuilde-tranen in. Als je het nog niet kent: je mag me later bedanken.