Omgaan met een realiteit die te pijnlijk is om onder ogen te zien

Op de een of andere manier hebben we eerst altijd de neiging om van een pijnlijke, lastige realiteit die aan ons verschijnt weg te kijken. Het is spannend om werkelijk te zien waar we nu staan en daar volledig aan toe te geven. Want, als we eraan toegeven, dan wordt het pas echt onderdeel van ons leven. Dan moeten we er ook iets mee. 

Misschien ervaar jij nu het volgende:
Financiële problemen, een scheiding, een relatie die misschien verbroken wordt, de dood, ziekte, een droom die in duigen valt of misschien het ervaren van een vreselijke shitdag. 

En misschien vraag jij je het volgende af:
Hoe beweeg je op een natuurgetrouwe manier mee met het leven? Hoe zorg je ervoor dat je actie kunt ondernemen op een wijze die prettig aanvoelt en zuiver? Zonder tegen jezelf te liegen? Iets te forceren en daardoor meer stress en pijn te ervaren? Of de situatie erger te maken dan ‘ie al is? 

Joanna Macy schrijft erover in haar boek Actieve Hoop dat gaat over het erkennen van de klimaatcrisis waarin we zitten en de wereldproblematiek onder ogen durven zien. Haar theorieën zijn dikwijls ook te plaatsen op het dagelijks leven. 

In deze blog beschrijf ik 3 stappen om vanuit een natuurlijke staat van zijn te ondernemen: de realiteit zien zoals hij is, een beroep doen op je verlangen en handelen naar je verlangen. 

Maar eerst iets over hoop:
Hoop ervaren is de reden waarom je überhaupt in beweging zou willen komen als je je in een desastreuze situatie bevindt. Maar er zijn twee soorten hoop. 

1) Je hebt ‘hoopvolheid’, schrijft Joanna Macy. Hoopvolheid is gebaseerd op de verwachting dat het in de toekomst goed zal komen. Je zal die acties ondernemen op gebieden waar de kans groter is dat het goed komt.
Maar, wat nu als er geen ‘gebieden’ zijn waar de ‘kans er is dat het goedkomt’?  
En wat nu als er dus geen kruimeltje hoop in je hele wezen te vinden is? Of er is wel hoop, maar ze voelt wat ‘neppig’ aan? Wat doe je dan? Hoopvolheid klinkt mooi, maar het is geen stevig fundament waarop we kunnen bouwen. In ‘de 5 geschenken van onzekerheid’ beschrijft Macy ook dat hoop een tijdelijke emotie is. Soms word je ermee wakker en een andere keer niet. En soms word je ermee wakker, maar gebeurt er iets waardoor je ineens weer alle hoop verliest. Kortom: het is geen emotie waar je écht op kunt vertrouwen.

2) Maar het woordje hoop kan ook samenwerken met het hebben van verlangen. Verlangen gaat dieper dan de tijdelijke emotie van hoop. Verlangen lijkt iets groters te zijn dat ons drijft.

Joanna Macy: “Verlangen is: weten waar we op hopen en wat we heel graag zouden willen dat er gaat gebeuren.” Verlangen geeft het vermogen om verder te kijken dan naar wat feitelijk mogelijk blijkt te zijn en ook op ongekend gebied op ontdekkingstocht te gaan. Verlangen nodigt uit tot vernieuwing en avontuur, terwijl je ook dicht bij de zachtheid van je eigen hart blijft.

Dit laatste: bij de zachtheid van je eigen hart blijven, is voor mij erg belangrijk. We kunnen in het leven op verschillende manieren onze levens inrichten: geforceerd, hard, met veel kracht, maar dit is vaak pijnlijk en vermoeiend. Een andere weg is: zacht en ontspannen waarbij je meer rust en plezier ervaart. In mijn eigen leven en in mijn werk met anderen moedig ik je aan om voor de laatste aanpak te gaan. Deze stap brengt meer plezier, liefde, verbinding met anderen en zingeving in het leven.

In de onderstaande 3 stappen laat ik zien hoe je voor deze laatste stap kunt gaan.

3 stappen om vanuit een natuurlijke staat van zijn te handelen

1) BENOEM DE REALITEIT
Als je iets moeilijks meemaakt nu, groot of klein, dan is de kans groot dat je er eerst helemaal geen zin in hebt om de realiteit onder ogen te zien. Dat geeft helemaal niets, maar we komen allemaal op een punt waarop we het niet meer kunnen ontkennen. Omdat het verzet niet meer werkt. Omdat we onszelf uitputten. Omdat we zien dat de situatie alleen meer erger wordt.
Dan wordt het tijd om je wapens neer te leggen en je over te geven aan wat er nu gebeurt.
Benoem wat er gebeurt. Het mág overweldigend en pijnlijk zijn, maar benoem het. En vind dan woorden voor wat je voelt. Hoe laat de realiteit je werkelijk voelen?

In de klimaatcrisis kijken we liever ook weg. Het nieuws is te overweldigend en de angst voor wat waarschijnlijk gaat komen ook. We voeren geen gesprekken meer waarin we aan elkaar laten weten wat het met ons doet.

Het gevaar is dat we ons gevoel gaan buitensluiten omdat voelen te eng is. We worden dan apatisch: gevoelloos, ‘afwezigheid van hartstochten’ (aldus het woordenboek).

Als je maar lang genoeg wegkijkt en niet toegeeft aan de realiteit, wordt al het leven uit je gezogen. Dan word je een dode onder de levenden. Dit klinkt misschien dramatisch, maar het is geheel mijn ervaring. 

En dan verandert er nooit iets in je leven. Of, in het geval van de klimaatcrisis: dan komt er nooit een gezonde verandering voor de aarde op gang.

2) WAT IS JE VERLANGEN?
Na het erkennen van de realiteit, mag je naar de natuurlijke creatiebron in jezelf gaan die van zich laat horen in het hebben van verlangens.
Verlangens zijn abstract. Ze laten meer een gevoel zien dan een concrete droom van wat je graag zou willen in de toekomst.

Je kunt wel een beeld maken van een gezonde, nieuwe relatie bijvoorbeeld, maar het gevoel dat je erbij hebt is het enige tastbare. 
Je kunt wel een beeld maken van geen geldzorgen meer hebben, maar het gevoel dat je erbij hebt is het enige tastbare.
Je kunt wel een beeld maken van weer verbinding voelen met de persoon die overleden is, maar uiteindelijk is het gevoel… het enige tastbare…

Wat is jouw verlangen? Hoe zou je graag willen, het allerliefst willen(!), hoe jouw toekomst eruit ziet? Je mag jezelf de ruimte geven om even vrij te dromen. Ik moedig je aan om beelden erbij te maken, maar om daarna vooral te onderzoeken hoe je je erbij voelt. 

Dit gevoel gaat jouw richtingaanwijzer zijn van de komende tijd. Alles wat dit gevoel aanraakt in het leven, is jouw ’teken’ dat jij die kant op mag gaan.

3) WAT KAN JE DOEN OM DE TOEKOMST VAN JE VERLANGEN TE REALISEREN?
Zoals ik al hierboven schreef, mag je álles wat jou het gevoel geeft van jouw verlangen, onderzoeken en volgen. Als je graag meer zou willen reizen in het leven, dan mag je die dingen in je leven gaan doen die jou het gevoel geven dat je krijgt als je reist. Voor mij is dat: alleen in een koffietentje zitten en schrijven, bijvoorbeeld. Of lange wandelingen in mijn eentje maken. Deze manier van denken is onderdeel van de Wet van de Aantrekkingskracht. Als je maar vaak genoeg in ‘het veld van wat je wilt ervaren’ je begeeft, komen er meer kansen op je pad die dezelfde energie bevatten.

Maar Joanna Macy zegt hierover: als je weet wat jouw verlangen is en hoe dat eruit ziet, dan mag je hier je dagelijks leven op inrichten. Als het inderdaad een betere, gezondere aarde is, wat zou jij kunnen doen (met jouw specifieke talenten) om hieraan bij te dragen? Groot en klein? Klein: Afval blijven scheiden, groot: je werkgebied inrichten op meer bewustzijn creëren op dit onderwerp (bijvoorbeeld!).

Je laat dan niet je daden afhangen aan hoe je je in het moment voelt en of je ‘hoopvol’ bent, of ‘optimistisch’ bent of niet, maar je hebt een doel voor ogen. Het doel van jouw verlangen.

“We kiezen wat we willen realiseren, waarvoor we ons willen inzetten, of wat we tot uitdrukking willen brengen. In plaats van onze kansen te wegen en alleen verder te gaan als we ons hoopvol voelen, richten we ons op onze intentie en laten we die onze gids zijn.”
-Joanna Macy

Ik wil graag benadrukken dat het wijs is om de vorm los te laten. (En ik wéét hoe moeilijk dat is!)
Houd dat hoe je je wilt voelen als belangrijkste doel voor ogen. Als je namelijk wilt dat je weer terug bij je ex komt, maar eigenlijk(!), helemaal niet zo gelukkig bent bij hem of haar, dan betreed je weer een onzuiver gebied in jezelf.

Zodra je in jezelf voelt dat ‘het wringt’ of dat het ‘zwaarder’ voelt,
dan mag je je verlangen zo aanpassen tot het lichter voelt.

Voorbeeld in de liefde: 
Het kan zijn dat de gedachte aan teruggaan bij je ex je veel stress geeft en je gedachten chaotisch maakt. Dan vraag ik me af of dat wel echt jouw verlangen is en of het nu(!) goed voor je is. Maar als je er besluit anders naar te kijken, bijvoorbeeld: ik wil graag Ware Liefde ervaren, dan kan deze ‘Ware Liefde’ in meerdere vormen op je af komen. Dan zal het leven aan je laten zien wat Ware Liefde werkelijk is, in de breedste zin van het woord:
de natuur, een huisdier dat genegenheid zoekt op een onverwacht moment, heel hard lachen samen met een vriendin, zelfliefde… En ja, ook een man of vrouw die de Ware Liefde in jou uitnodigt om naar buiten te komen en om deze samen te delen. 

Voorbeeld met geld:
Als je in jouw verlangen voelt dat je zorgeloos genoeg geld verdient om eventuele schulden af te betalen. Dan wil ik aan je vragen: hoe zou je je voelen als dit gelukt is? Vrijheid? Ontspannenheid? Opluchting? 
Hoe zou je dan meer ruimte kunnen maken voor die ‘eind-gevoelens’ in je leven én op werkgebied?

Voorbeeld met de klimaatcrisis:
Als jij in je verlangen voelt dat natuur en mens meer gelijk zullen staan weer aan elkaar en dat er een gezonde balans komt: in vrede samenleven, zodat we allemaal kunnen groeien en bloeien op ons eigen tempo, dan vraag ik me af: met welk talent ben jij geboren in dit leven om hieraan bij te dragen? We hoeven niet allemaal naar Lesbos om vluchtelingen te helpen of we hoeven niet uitgebreid te lezen over plastic soep, je mag het ook op joúw manier doen. Onderzoek jouw verlangen en handel hier naar.

Kortom
1) Benoem wat er gebeurt.
Benoem wat het met jou doet. Hoe het jou laat voelen.
2) Onderzoek jouw diepste verlangen.
3) Wat zijn de kernbegrippen in jouw verlangen? Hoe kan je meer ruimte maken voor deze begrippen in je leven?
En hoe kan je hier actief naar handelen?

Je hebt misschien ook al gevoeld tijdens het lezen van de tekst dat het niet zo heel eenvoudig is. Het vraagt echt om een momentje van jouw aandacht. Schrijf erover voor jezelf en ga op onderzoek uit.

Het helpt om dit niet alleen te doen. In mijn praktijk geef ik ook veel aandacht aan ‘zuivere verlangens’ volgen en onderzoeken we hoe we die praktisch kunnen vormgeven. Kijk bij Coaching om een vorm van coaching te vinden die bij je past.

Liefs,
Anne