Hoe ga je om met twijfel?

Aarzelend zat ze voor me. Ze twijfelde of ze een bepaalde opdracht moest aannemen waar ze flink wat geld mee zou verdienen, maar… Ze vond vanaf het begin dat de organisatie een lelijke wijze van contact onderhouden had. “Ik zit niet in een situatie dat ik de opdracht moét doen voor het geld, maar ik weet het niet. Het lukt me maar niet om een keuze te maken. Uiteindelijk heb ik niet met hen te maken, maar met de mensen die de organisatie hebben ingehuurd. Maar toch… Het voelt niet goed!”

Ze praatte nog even door. Ze wikte en ze woog. Ze wist het echt niet. Ze vroeg:

“Wat vind jij? Wat moet ik doen?”

Twijfelen. Godsenakkese wat is dat een zenuwslopend mechanisme in onszelf. In het geval van de persoon met wie ik afgelopen week sprak, ‘leek’ de twijfel over niets ernstigs te gaan. Maar in mijn praktijk hoor ik lastige gevallen. Omdat ik voor het grootste gedeelte met het onderwerp Ziek van verlangen-zijn werk, komt dé twijfelvraag der twijfelvragen veelvuldig voorbij: wil ik bij mijn huidige partner blijven of toch voor de ander, waar ik zo voor gevallen ben, gaan? (Een vraag die in veel gevallen al gauw gereduceerd wordt tot: ‘wil ik bij mijn huidige partner blijven of niet?’)

En bij alle gevallen, lijkt de twijfel niet te slagen in wat wij ermee pogen te doen: onszelf een richting geven. Hoe hard we ook nadenken, hoe slim we ook zijn (en geloof me, ik heb de meest intelligente vrouwen voor me zitten waarbij hun intelligentie hen ver gebracht heeft in het leven), we blijven richtingloos.

Maar hoe hevig de twijfel ook is, er is hoop. Ik geloof dat we er anders naar mogen gaan kijken.

In deze blog (uit 2019!) schreef ik er al over:

‘twijfelen heeft niet als doel om een antwoord te vinden. Twijfelen is een innerlijk mechanisme dat zichzelf in stand wil houden. Een vicieuze cirkel waarin eindeloos gedachten tegenover elkaar gezet worden, waarvan de een het nooit van de ander zal winnen. Het antwoord op de vraag die gesteld wordt zal niet binnen het twijfelen gevonden worden, maar in een ander gebied van onszelf.’ 

Een ander gebied van onszelf, dus. Maar hoe werkt dat?

Sinds die blog in 2019 ben ik iedere week, tijdens bijna iedere sessie die ik heb, hiermee aan het oefenen. Laat ik verder gaan met het voorbeeld om het te illustreren.

“Tja, wat vind ik..?” Ik glimlachte ondeugend naar haar. Dit is altijd zo’n spannend moment, om aan je coach te vragen wat hij/zij/hen ervan vindt. 🙂

“Ik wil je eigenlijk een andere vraag stellen. Je vraagt jezelf af of je de opdracht moet aannemen. Maar uit je verhaal haal ik op dat je het eigenlijk al weet. Je lijkt nu nee te zeggen. Dus, er lijkt iets anders in je te gebeuren…” Ik zei even niets en keek haar onderzoekend aan. Het volgende dat ik wilde vragen mocht omhuld worden door stilte, de stilte die ons helpt dieper in onszelf te luisteren.

“… Het lijkt wel alsof er een vraag ónder de vraag ligt ‘moet ik de opdracht en het geld aannemen, of niet?’ Welke vraag ligt eronder? Wat zou dat kunnen zijn..? En neem de tijd om te reageren.”

Ik zag haar slikken. “Eh… Nou… Om heel eerlijk te zijn weet ik nog niet hoeveel de verzekering zal vergoeden van het auto ongeluk dat ik laatst heb gehad. Dat extra geld zou misschien best fijn zijn voor de reparaties die eraan zitten te komen. Aan de andere kant, geloof ik ook in de wet van de aantrekkingskracht. Als ik niet voor deze opdracht ga, geloof ik dat er een andere opdracht zal komen die meer ‘aligned’ is met wat bij mij hoort. Waar een organisatie bijvoorbeeld wél met respect met mij omgaat. Dus ik kan inderdaad nee zeggen, maar…”

Ik hoorde dat we er nog niet helemaal waren. De energie van het rechtvaardigen van de twijfel was nog te sterk. Daarmee bedoel ik dat haar antwoord nog teveel een verantwoording is van waarom ze zou moeten twijfelen. Begrijp me niet verkeerd: ik vind iedere twijfel die een mens heeft volkomen terecht. Ik kan soms voor iemand zitten in mijn praktijk en even volledig de weg kwijt zijn omdat de stem van de twijfel zo overtuigend is. Het lijkt alsof het het enige is dat er toe doet. En alsof, vasthouden aan de twijfel, het enige is dat ons verder zal helpen. Het onszelf los worstelen uit die twijfel, is best een gedoetje.

”En welke vraag ligt daar weer onder? Laat ik de vraag anders stellen: wat doet het meeste pijn in dit verhaal?” 

En toen zag ik dat we beet hadden. De tranen welden in haar ogen op terwijl ze het volgende zei: “Ik heb de auto van mijn ouders gekregen. Ze hebben niet veel geld. Nooit gehad ook… Ik durf het niet aan ze te vertellen… Dit hebben ze uit alle liefde ooit aan me gegeven. En nu heb ik het in de prak gereden. Ik ben zo stom geweest… Zo, zo, stom…”

Nu stroomden de tranen echt over haar wangen. Haar lijf schudde van het huilen. Herhaaldelijk excuseerde ze zichzelf, wat natuurlijk niet hoefde, maar ik luisterde alleen maar naar haar gesnik. Ik zag voor mij iets openbreken. De kern van de twijfel had zich laten zien. Wanneer de eerste golf van emoties uit de ruimte was gedreven, gingen we het gesprek aan over de schuld die ze voelt. En haar gevoel van falen. 

De bovenstaande methode is een heel fijn trucje. En, toegegeven: het werkt heus niet altijd. Maar de strekking ervan klopt in mijn ervaring altijd. Waar we over twijfelen, is vrijwel nooit het onderwerp dat we werkelijk moeten bespreken om verder te komen. Er is iets anders in onszelf gaande wat we moeilijk vinden om te zien. Zodra dit is aangeraakt en besproken wordt, zal duidelijk worden wat mogen doen met de eerste vraag waar we mee begonnen. In het geval van deze vrouw, heeft ze uiteindelijk met een lichter gevoel ervoor gekozen de opdracht wél aan te nemen (plottwist!). De zwaarte was van het onderwerp af.

En daar gaat het om: als een onderwerp om de een of andere reden zwaar beladen is, mogen we onszelf de vraag stellen: 

wat maakt het in wezen zwaar? 

Welke, tot nu toe nog niet benoemde, zwaarte houdt mij op mijn plaats? 

Liefs,
Anne